Monday, August 18, 2008

Leksyka - innowacje morfologiczne


Leksyka - innowacje morfologiczne

zaprzysiężył zamiast zaprzysiągł

Piekary Śląskie
Szarlej
Polska Zachodnia, 1934
Posted by Picasa

Wednesday, August 13, 2008

Śląskie Seminarium Duchowne - Kraków


W sprawie zgłoszeń do Seminarium Duchownego,
Maturzyści, którzy zamierzają zgłosić się o przy-jęcie do Seminarjum Duchownego, winni wnieść poda­nie do Rektoratu Śląskiego Seminarjum Duchownego w Krakowie, Aleje Mickiewicza 3, oraz załączyć nastę­pujące dokumenta:
1. świadectwo chrztu,
2. świadectwo bierzmowania,
3. świadectwo dojrzałości lub przynajmniej odpowie­dnie tymczasowe poświadczenie dyrekcji gimnazj.
4. świadectwo moralności od ks. proboszcza,
5. świadectwo moralności od ks. katechety,
6. świadectwo lekarskie,
7. życiorys własny.
Świadectwa ad 4, 5 i 6 powinny się znajdować w kopercie zamkniętej i zaopatrzonej w pieczęć urzęd.
Podanie należy wnieść najpóźniej do 1 lipca br. Termin tego należy bezwarunkowo przestrzegać, zgła­szający się później, narażają się na nieuwzględnienie
wniosku.
Uprasza się Przewiel. ks. ks. proboszczów i kate­chetów, by zechcieli zawiadomić o powyższym Komu­nikacie tych swoich parafjan wzgl. uczniów, którzy przypuszczalnie zamierzają się zgłosić do seminarjum. Szczególnie zechcą przewiel. księża zwrócić uwagę na termin 1 lipca br.
Uwaga — nie należąca do powyższego komuni­katu:
Opłaty uniwersyteckie wynoszą rocznie 96.— zł, które niezamożnym rozkłada się na 3 raty w roku, ponadto mogą niezamożni ubiegać się o odroczenie części powyższej kwoty, mianowicie 50,— zł.
Nowo wpisujący się, płacą ponadto 30.— zł wpi­sowego, którego się nie odracza ani też rozdziela na raty.
Posted by Picasa

Ligoń 1928 - Teatr Fiducja - karykatura - Wojciech Korfanty


Ligoń 1928 - Teatr Fiducja - karykatura - Wojciech Korfanty
Posted by Picasa

Wyroby stolarskie - nazwy - leksyka - 1925


Wyroby stolarskie - nazwy - leksyka - 1925
Kraków, ul. Tatarska 3
Posted by Picasa

Regionalizm - wachterz


Regionalizm - wachterz 'stróż'
Śląsk
"Polonia" 1924
Posted by Picasa

Tuesday, August 12, 2008

Oberschlesien - Stereotyp


Kausch 1794
Oberschlesien
Górny Śląsk
auf den elenden sogenannten wasserpolnischen Dialect, auf Unreinlichkeit, Faulheit, Trunkenheit, Dieberey, und Stupiditaet, und auf das hoechste Elend der Haushaltung.
Posted by Picasa

Poronin Podhale zakopianka


Stęczyński 1860
Poronin -- Podhale -- gościniec "zakopianka" przed półtora wiekiem
Posted by Picasa

Potępienie - BBWR 1935 jak PiS 2005-2008


Potępienie - BBWR 1935 jak PiS 2005-2008
Niemoralne jest gwarantowanie praw mniejszościom narodowym?
Jerzy Zientek = Jerzy Ziętek (sanacja -- nacjonalizm -- komunizm)
Posted by Picasa

Korfanty - niemoralny - 1935


Korfanty - niemoralny - 1935
Posted by Picasa

Oddział PAN w Krakowie - 19.12.1956


Oddział PAN w Krakowie - 19.12.1956
Polska Akademia Nauk
Kazimierz Nitsch
Władysław Szafer
Posted by Picasa

Monday, August 11, 2008

Niemcy muszą zniknąć ze Śląska - wysiedlenie - wypędzenie - 1945 - Schlesien - Vertreibung

Niemcy muszą zniknąć ze Śląska - wysiedlenie - wypędzenie - 1945 - Schlesien - Vertreibung
Posted by Picasa

Studium Słowiańskie UJ - 1945


Studium Słowiańskie UJ - 1945
Mieczysław Małecki, Tadeusz Lehr-Spławiński, Zenon Klemensiewicz, Kazimierz Nitsch, Stanisław Pigoń, Kazimierz Moszyński i inni
Posted by Picasa

Marian Kucała, Instytut Języka Polskiego PAN


Marian Kucała, Instytut Języka Polskiego PAN
1979
Posted by Picasa

Polska Akademia Umiejętności 1956


Próby reaktywowania PAU 1956
Posted by Picasa

Annaberg Góra Świętej Anny

Przezwiska Ślązaków z różnych dzielnic
i dlaczego ludzie przychodzą na Górę Świętej Anny.


Za era*, hónór i szczejściy se to licza, że tu na tym miejscu mogã [...] tak uod sómsiednich ludzi inszygo dijalektu zgardzónóm mouvų jako w jej uobrónie tu rzóńdzić.

Bo, za proudy, to jes tak: ludzie polscy z gór**, tã s tych smandów uod Bytónia przezywajóm nous BAŃDZIOCHY i HANOUKI. Ci uod Uopolo, co my ich nazywómy KRYJSIOUKI, zajś padajų — jag ech dopiyro w ostaniym czajsiej sie dowiedzioł — na nous KOBYLOURZY. Zajś ci za Uodrų, my padómy na nich BAJOUKI, zajś nous przezywajų BRYJOURZY.

I z tygo biera tyn wzniósek, że niyma miedzy tymi ludźmi rozmajtygo polskygo dijalektu żoudnej braterskej miyłojści [...] ci górnoślynscy ludzie pospołu, coj sie tyczy mouwy, sobie nie pszajų [...], ale wszyjscy jednak tã Górã naszã czczų i wiele mogų uodwiydzajų, tak że co rok wiync-i jak sto tysiync-i ze wszyskich uokolic Górnygo Ślónska tam przichodzų.

A czamu to? Ja, bo na ti Górze Świynty Anny znejdzie każdi co szukoł, te zdrowiy na duszy i na ciele.

* Por. niem. Ehre.
** Góry to kopalnie (Bergwerke).
*** smędy to dymy (fabryczne)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tekst zapisał fonograficznie Reinhold Olesch, którego babka mieszkała w Górze Świętej Anny. Oryginał pisownią fonetyczną znajduje się w książce Olescha: Beiträge zur oberschlesischen Dialektforschung. Die Mundart der Kobylorze, Leipzig 1937, s. 67–68 i 71.

Fragmenty tutaj podane zaczerpnięte zostały z przedruku w Wyborze polskich tekstów gwarowych Kazimierza Nitscha, wyd. 3, PWN, Warszawa 1968, s. 61–62.
Adaptacja graficzna ‒ ja.

Leksyka profesjonalna w obiegu powszechnym


Leksyka profesjonalna w obiegu powszechnym
markszajder '......................' [brak w MSGGŚ]
Polska Zachodnia 1936
Posted by Picasa

Nowe słownictwo polskie

walczak 'duch walki (?)' (sport.?)
---------------------------------------------------

Klęska polskich florecistek w turnieju indywidualnym. - Z tą Rosjanką jeszcze nigdy nie przegrałam. Ale ona jest młodsza, jeszcze jej się chce, a ja już nie mam w sobie tego walczaka sprzed lat - mówiła smutno Sylwia Gruchała po porażce - piszą nasi specjalni wysłannicy w Pekinie

http://www.sport.pl/sport/1,87610,5574800,Gruchala_ma_juz_dosc.html

Monday, August 4, 2008

Reklama piwa tyskiego z 1935 r.


Reklama piwa tyskiego z 1935 r.
Polska Zachodnia
www.bibliotekacyfrowa.pl
Posted by Picasa

reklama 1935 - OSRAMÓWKI


reklama 1935 - OSRAMÓWKI
"Polska Zachodnia"
dekalumeny
żarówka OSRAM --> OSRAMÓWKA
Posted by Picasa

Czyszki Cisek


Óni poradzóm fajnie goudać po ślónsku!
Kónkurs goudki. 2008-08-03
Czyszki (Cisek, Czissek (Friedenau))
Posted by Picasa

Czyszki Cisek Czissek (Friedenau)




Czyszki Cisek Czissek (Friedenau)
Kirche Denkmaeler Denkmal
kościół, pomniki
Posted by Picasa

Plattdeutsch

Sprachwissenschaft
Över dit un dat
Wie spricht der Norden? Sprachwissenschaftler untersuchen die Entwicklung des Plattdeutschen
Anzeige

mediajump('media_','');

mediajump('media_','');

Von Amory Burchard 4.8.2008 0:00 Uhr
artikeldetail_div_breite('thumbbig','thumbmit','thumbdesc');
artikeldetail_div_breite('thumbbig','thumbmit','thumblupe');
Von Amory Burchard 4.8.2008 0:00 Uhr
„Moin, moin, wo geiht di dat?“ – „Man so, wat mutt, dat mutt.“ Wer im Urlaub an Nord- und Ostsee oder bei einer Radtour an der Elbe Einheimische beim Plattschnacken belauscht, bekommt einen authentischen Eindruck, der zum Landleben gehört wie frisch gepulte Krabben oder Milch vom Bauern. Für Sprachwissenschaftler tut sich hier ein reiches Forschungsfeld auf. Jetzt finanziert die Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) die erste Studie zum Niederdeutschen im gesamten Sprachraum zwischen Nord- und Ostsee, Oder und Rhein. Die DFG fördert das groß angelegte Projekt „Sprachvariation in Norddeutschland“ (SIN) für zunächst zwei Jahre an sechs Universitäten. Beteiligt sind Hamburg, Kiel, Frankfurt (Oder), Potsdam, Bielefeld und Münster. Die Potsdamer Arbeitsstelle hat Ende Juli in Dahme (Spreewald) mit Interviews und Tonaufnahmen begonnen.Erste Ergebnisse einer Pilotstudie in Kiel liegen bereits vor. „Die Leute in der Region haben eine überwiegend positive Einstellung zum Niederdeutschen“, sagt Michael Elmentaler, Professor in der Niederdeutschen Abteilung des Germanistischen Seminars der Christian-Albrechts-Universität Kiel. Vor 30 Jahren sei der Dialekt noch stark stigmatisiert gewesen. Die Eltern der mittleren Generation hatten Angst, dass ihre Kinder in der Schule nicht mitkommen, wenn sie mit Plattdeutsch als Muttersprache aufwachsen. Heute zeichnet sich eine Trendwende ab: „Die Eltern erkennen die Vorteile einer mehrsprachigen Erziehung.“ Elmentaler vermutet, dass sich die Sprecherzahlen im ohnehin dialektintensiven Schleswig-Holstein stabilisieren. Die Wissenschaftler wollen nicht nur linguistische Aspekte darstellen, sondern haben auch ein soziologisches Interesse. Wo ist Platt stigmatisiert und wo wirkt es womöglich als gesellschaftlicher Kitt und fördert den sozialen Zusammenhalt? Im Hamburger Raum hat Projektleiterin Ingrid Schröder, Professorin am Institut für Germanistik, in einer Vorstudie einen Rückgang des Niederdeutschen festgestellt. Überraschenderweise werde in den Vierlanden, ehemaligen Flussinseln der Elbe, bei Obstbauern und in Gärtnereien heute weniger Plattdeutsch als noch vor zehn Jahren gesprochen. Möglicherweise wiederholt sich hier, was sich schon vor zweihundert Jahren zwischen Berlin und Brandenburg abspielte. Die Stadtsprache, ein aus vielen Einflüssen zusammengesetzter „Metrolekt“, verdrängt allmählich das Niederdeutsche.Bei dem DFG-Projekt geht es denn auch um den „kontaktbedingten Sprachwandel“ des Niederdeutschen: Wie haben sich Hochdeutsch und Platt wechselseitig beeinflusst? Was ist zu Beginn des 21. Jahrhunderts überhaupt noch übrig vom Niederdeutschen? Die Forscher wollen ein genaues Bild der Sprachwirklichkeit zeichnen. In den 18 Dialektregionen wählen sie jeweils zwei Orte aus, in denen je vier Frauen im Alter von 40 bis 55 Jahren sprachwissenschaftlich untersucht werden. Befragt werden zwei Sprecherinnen mit Plattkenntnis und zwei, die Hochdeutsch sprechen. Warum nur Frauen? Bei ähnlichen Forschungsprojekten haben meist Männer im Vordergrund gestanden, sagt Elmentaler. Auf ein Geschlecht müsse sich eine Untersuchung mit so vielen räumlichen Variablen nun einmal konzentrieren, um vergleichbare Daten zu erhalten. Von Frauen sei aus der Forschung bekannt, dass sie sprachbewusster sind und qualifizierter über ihre Einstellungen zum Plattdeutschen sprechen können. [...] Das Projekt im Internet: www.sin-projekt.de (Erschienen im gedruckten Tagesspiegel vom 04.08.2008)
http://www.tagesspiegel.de/magazin/wissen/;art304,2585311

Ostrava - Ostrawa - dialekt

Pavel Dobeš, osobitý královéhradecký písničkář s nepřeslechnutelným ostravským dialektem, bez něhož by v pestré mozaice tuzemské folkové scény scházel jeden velice významný kamínek.
http://www.muzikus.cz/recenze/Pavel-Dobes-Platinum-Collection~03~srpen~2008/

Ladyński -- dialekt czy język?

Wielojęzyczność na spotkaniu z papieżem Benedyktem XVI.
Ladyński -- dialekt czy język?
Zob.: Dolomiana Latina lingua
----------------------------------------------------------------------------------------------
„Anioł Pański” w Bressanone
pb, ml (KAI Rzym) / Bressanone
2008-08-03
Chrystus jest centrum Kościoła i wszechświata – powiedział Benedykt XVI w rozważaniu poprzedzającym modlitwę „Anioł Pański”. Papież odmówił ją dziś w Bressanone na północy Włoch, gdzie przebywa na wakacjach. Pozdrowił także uczestników rozpoczynających się 8 sierpnia w Pekinie Igrzysk Olimpijskich. Witając go po niemiecku, włosku i w miejscowym dialekcie ladyńskim, bp Wilhelm Egger przypomniał słowa św. Katarzyny z Sieny, która nazywała Biskupa Rzymu „słodkim Chrystusem na Ziemi” i wezwał do wsłuchania się w jego słowa. Swe rozważanie Benedykt XVI rozpoczął od improwizowanych pozdrowień w języku niemieckim, co spotkało się z aplauzem zgromadzonych. Włoska prowincja Górnej Adygi, na której terenie leży Bressanone, jest bowiem w dużej mierze niemieckojęzyczna.
http://www.niedziela.pl/wiad.php?p=200808&idw=29

Gwara suwalska

[...]
W inscenizacji występują: Przeor, Barnaba, Joziak, Maniek, Diabeł.
Na scenę wychodzą dwaj chłopcy w suwalskich strojach ludowych. Witają publiczność.
Joziak i Maniek: Witamy Was dobre ludzi!
Maniek: Ledwo my tu do Was przyśli po tech kacarowach i mamorach.
Joziak: Pewnie myślita zacem my tu przyśli. Nie bojtasie, dokuki Wam nie narobim.
Maniek: Posłuchajta! Kiedyści te nase ziemi caluśkie byli zarośnięte wielgo pusco. W tech
lasach siedzieli bartniki, osacniki, rudniki. Mało jech tu było, tech ludziow. Poźniej
to zmieniłosie. Cemu? To ja wam powiem. Nie wiem cy wy wieta cy nie wieta, ze
na wigierskiem izierze kiedyści buł klaśtor - dzie terez kościoł stoi. Tamuj, za
wielgiem murem siedzieli kameduły. Joni nic nie gadali, tylo tęgo dumali. I bez to
byli straśnie bogate. Zakładali wioski, mieli siłka hutow i wsiego insego. Ale cemu
joni nie gadali, to ja nie mogie wymiarkować, moze bojelisie?
Joziak: Nu, zeli chtoren chlapnął językiem, to odraz dostawał śtorcowkie od przeora.
Maniek: A to cemu?
Joziak: Bo jon pewnie wiedział, ze chto siła językiem miele, mało robi.
Maniek: Tez prawda.............Wies Joziak cości mnie przypomniałosie, moj dziadek buł
śtraśnie fejny i naucuł mnie tekiego wiersycka o tech kamedułach. Było to jakości
tak:
,,Mięso, płeć biała dzie joni mieskajo
Miejsca nie majo.
Potrawy u niech kasa i jarzyna,
Ryby i frukta rzadsza to nowina.”
Joziak: A Boze moj, to co joni zerli? Tylo ryby, kapuste i kase? To tek jek u nas we Wielgiem
Poście.
Maniek: Nu prawda. Tek jek i my.
Joziak: Ale wies? Bez to, ze joni byli kiedyści głodne , to my mamy we Wigrach takie
cudaśne rybe, chtorna sieja nazywasie.
Maniek: A jek to być moze?
Joziak: Oj, lelak ty Maniek lelak. Ja to tek sobie miarkuje: zeli joni, te kameduły, nie zerli
mięsa, to byli straśnie głodne i złe.
Maniek: A wies, moze i tak było. Powiedajo, ze jenego dnia jech przeor w misce pocmerał
i nie zer. Znerwowałsie tez straśnie i odraz kazał przyrychtować takie jekieście
cudaśne rybe, znacysie sieje.
Joziak: Nu ty, Maniek, zeli joni nic nie gadali, to jek joni dogadywalisie? Roztołkuj ty mnie
co i jek.
Maniek: Nu durny ty. Joni pewnie pokazuwali sobie na migi. Miarkujes? Zeli jesce nie, to
obac.
[...]

http://www.wigry.win.pl/scenariusze/21.pdf

Czyszki Heimattreffen 2008





Czyszki (Cisek, Czissek)
Heimattreffen 2008
Tôwarzistwo Piastowaniô Ślónskij Môwy DANGA promowało posyłanie baloników z helem


Zôcni człowiecze! W niedziela 3. siyrpnia 2008 roku na wielkym „Trefie Czyszczanów" w Czyszkach ta to kartka została prziwiónzano do balónika i wysłano na daleko rajzã w nieznanim kierónku. Jakô przigoda, iże óna przifurgła prosto ku Ciebie!
Eźli wyślesz tã kartkã pocztóm nazôd na adresã naszygo tôwarzistwa, to wtedy Ti i tyn, co tyn balónik wysłôł, dostaniecie ôba szum­nõ nagrodã. Coby nagrodã dostać, musisz yno nalepić brifmarkã i napisać na dole swoje mióno i adresã i wciepnyć tã kartkã do krzinki.

Twoje mióno i nazwisko:
Pocztowô adresa:
E-mailowô adresa (eźli takõ môsz):
Piyknie Cie pozdrowiô) Towarzistwo Piastowa­niô Ślónskij Môwy „Danga" z Czyszek.
Nómer kartki (wypisuje organizator}

Tôwarzistwo Piastowaniô Ślónskij Môwy „Danga"
ul. Nadodrze 10 47-253 Cisek (Czyszki)
Ślónskie przisłowie:
Kaj sie wilk ulóngnie, tam go noga cióngnie.

Posted by Picasa