Historia czy legenda? Kazimierz Kutz w felietonie w Gazecie Wyborczej o wystąpieniach nowego wojewody śląskiego Jarosława Wieczorka, odczuwanych przez część Ślązaków jako „kolonialne” wspomina nagle I sekretarza PZPR z epoki Gierka, Zdzisława Grudnia, zwanego bodaj także przez wojewodę generała Jerzego Ziętka „Decymbrem”:
Za Zdzisława Grudnia było podobnie, ale wtedy komuniści z Zagłębia rządzili województwem, i żyliśmy w ustroju totalitarnym. Doszło do tego, że ze strachu, w tajemnicy, wywożono pod osłoną nocy śląskie starodruki do Opola, by ten cham ich nie zniszczył.I to jest ciekawa historia! Czy to gdzieś opisano? Naprawdę wywożono? Jakie starodruki? Czy wróciły? Czy są zdigitalizowane? A skoro jesteśmy przy starodrukach: robi karierę medialną polskojęzyczny druk wymieniający śląskie miasta. Jest to patent Fryderyka Wielkiego pt. Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750, prezentowany przez Śląską Bibliotekę Cyfrową.
O ile mi wiadomo, dokument ten nie stanowił źródła dla polskich opracowań onomastycznych. Można to sprawdzić na podstawie nazwy miasta Landzberg al. Gorzowo.
To dzisiejszy Gorzów Śląski w powiecie oleskim w województwie opolskim. Brak formy Gorzowo w słowniku Nazwy miejscowe Polski. Wiele innych form zaś tam wypisano:
Gorzów Śląski, mto, częst.*: Landesberch (1270)XVI SUr IV 299, fals; Landinsberg (1274)XV SUr IV 159; Landesbergh 1274 SUr IV 169; Landesberch stat 1294 GrMark II 4; Landberk (1312) Reg nr 3255; Stadt und Burg Landisberch 1323 Reg nr 4277; Neu Landsberg 1320 Reg nr 4057; de Gorzew 1401 CdP IV 20; Landisberg, Gorczow 1488 CdSil XIV 171-2; Gorzoviensi 1679 J IJ 75; Landsberg vulgo Gorzow 1687-88J II 337; Städt[el] Landsberg, Vorwerk Landsberg 1743, Landsberg 1767 SNGŚl III 70; Stadt Landsberg 1783 Z II 179; Landsberg, Gorzów 1845 K 346, 851; Gorzów - Landsberg OS. 1939 Prus 31; Landsberg - Gorzów Ślqski, -owa, gorzowski 1946 MPol XXV nr 142; Gorzów Sląski, -rzowa -kiego 1980 WUN I 487. - W pobliżu mta Landsberg istniała os. Gorzów (o tej n. zob. wyżej). N. niem. Landsberg (Land 'ziemia, kraj' i Berg 'góra') zapewne przeniesiona z jakiegoś niem. Landsbergu, o czym świadczyć może występujący w zapisach historycznych człon Neu. Lit.: SNGŚl III 70; RymNmiast 79. WK
Nie twierdzę, że forma Gorzowo jest słuszniejsza. Jako odosobniona zapewne nie. Może co najwyżej świadczyć, że tłumacz na język polski pochodził na przykład z Pomorza, gdzie nazwy na -owo są częstsze niż na Śląsku czy w Małopolsce.
_________________________________________________
* częst. oznacza woj. częstochowskie, ponieważ słownik, z którego cytuję (Nazwy miejscowe Polski. Historia — Pochodzenie — Zmiany, pod red. Kazimierza Rymuta, t. III: E–I, Kraków: Wyd. Instytutu Języka Polskiego PAN, 1999, s. 256), używa podziału terytorium Polski na 49 województw.
* częst. oznacza woj. częstochowskie, ponieważ słownik, z którego cytuję (Nazwy miejscowe Polski. Historia — Pochodzenie — Zmiany, pod red. Kazimierza Rymuta, t. III: E–I, Kraków: Wyd. Instytutu Języka Polskiego PAN, 1999, s. 256), używa podziału terytorium Polski na 49 województw.
No comments:
Post a Comment